Miradi ya kukijanisha
Amboseli & Olgulului-Ololarashi, Kenya
Kazi
Kurudisha mamilioni ya miti kwa njia ya Kisiki hai
Kwa kutumia njia ya Kisiki hai na kuanzisha tena njia ya uvunaji wa maji ya mvua, tunakusudia kurejesha udongo, kukijanisha eneo hilo na kuboresha uzalishaji wa ardhi katika mkoa wa Dodoma, katikati mwa Tanzania.
Dodoma ni moyo wa Tanzania na mji mkuu wa nchi. Na upana wa kilometa za mraba 41,311 ina karibu ukubwa wa Uholanzi. Idadi ya watu wa mkoa wa Dodoma inategemea zaidi ardhi kwa maisha, ambayo hutumiwa kwa kilimo kidogo na ufugaji.
Miaka ya nyuma shida kubwa ya ukataji miti, uharibifu wa ardhi na mabadiliko ya hali ya hewa imeendelea kuongezeka kwa kiwango cha kutisha. Mifumo ya ikolojia imekuwa sio linganifu tena, ikiharibu uwezo wake wa kuendeleza bioanuai na kwa kutoa rasilimali asili ya maji na ardhi yenye rutuba. Ili kurejesha mfumo wa ikolojia ulioharibika na kuboresha maisha ya watu na uthabiti wa mabadiliko ya hali ya hewa katika mkoa wa Dodoma, tulishirikiana na LEAD Foundation.
Pamoja nao tunawahamasisha na kuwaamsha wakulima wa hapa kuanza kukijanisha ardhi yao kwa kutumia Kisiki Hai na mbinu za kuvuna maji ya mvua. Mpaka sasa zaidi ya miti milioni 14.8 imezaliwa upya katika mkoa wa Dodoma. Na bado tunahesabu!
Kuwezesha watu 840,000
Miti million 14.8 imerejeshwa
kuvunwa kwa mwaka
za makinga maji ya fanya juu na chini
Makinga maji ya nusu mwezi 5143 yamechimbwa
Kuwawezesha watu, mmoja baada ya mwingine, kukijanisha ardhi zao ni njia ya gharama nafuu na inayoweza kupanuka na ni kichocheo cha mabadiliko ya kijamii na kiuchumi. Ili hili litokee tunahitaji kuingia katika mioyo na akili za watu. Tunawatia moyo wakulima kwa kuonyesha manufaa ya kurejesha ardhi na kuwapa zana za jinsi ya kuanza.
Kufikia sasa tumewatia moyo na kuwahamasisha zaidi ya watu elfu 840 kuanza kukijanisha ardhi zao.
Tunarudisha maotea ya miti yaliyosahaulika kwa kutumia mbinu iitwayo Kisiki Hai. Hii ni bora zaidi kuliko kupanda miti mpya!
Kwa kuhuisha miti hiyo, tunaweza kurejesha maeneo yaliyoharibiwa na kuyafanya maeneo haya kuwa ya kijani na ya baridi tena.
Moja ya faida kuu za kurudisha uoto wa asili ni kwamba hutengeneza unyevu mwingi kwenye hewa. Uoto “hupita”: hutoa unyevu kwenye hewa ambayo huipunguza. Kwa kiwango kikubwa cha kutosha, hii husaidia kuunda mawingu na kuongeza nafasi ya mvua, hasa mwanzoni na mwisho wa msimu wa mvua, kusaidia kurejesha mzunguko wa maji.
Fanya Juu na Fanya Chini ni mbinu za kuvuna maji ya mvua. Wakulima huchimba mitaro ndani ya shamba lao ili kuzuia mmomonyoko wa udongo na kuvuna maji ya mvua yenye thamani ndani ya ardhi yao.
Kwa jumla kilomita 116 za mitaro hii imechimbwa na wakulima. Kwa mtaro huu, kila mwaka lita milioni 100 za maji huhifadhiwa.
Makinga maji kama tunavopenda kuyaita “Dunia inatabasamu” ni mashimo ya nusu duara yanayotumika kuvuna maji ya mvua.
Yamechimbwa katika miradi yetu katika Afrika ili kuvuna maji ya mvua ambayo yangeweza kupotea kwa kupita katika ardhi kavu isiyo na kitu. Kwa kuchimba makinga maji. Tunaweza kukijanisha eneo kubwa ndani ya muda mchache, kunufaisha bio anuwai, asili, wat una na matokeo yake hali ya hewa.
Ni mbinu ya kuirudishia ardhi miti na kuunga mkono mimea mpya inayopatikana kwa asili ili kukua.
Pamoja na LEAD Foundation tunawafundisha wakulima wa hapa kutumia mbinu hiyo kwenye ardhi yao wenyewe, ikiruhusu kuzaliwa upya kwa mamilioni ya miti, sio mashambani kwao tu, bali pia Mkoa wote wa Dodoma.
Unataka kujifunza zaidi juu ya faida za Kisiki Hai?
Fanya Juu na Fanya Chini ni mbinu ya kuvuna maji ya mvua. Wakulima huchimba mitaro ndani ya mashamba yao ili kuzuia mmomonyoko na kuvuna maji ya mvua yenye thamani ndani ya ardhi yao.
Fanya Chini maana yake ni ‘tupa chini’ kwa Kiswahili. Inazuia maji ya mvua kutoka nje ya shamba kuingia shambani, kuzuia mmomonyoko wa udongo wenye rutuba. Fanya Juu inamaanisha ‘tupa juu’, na inazuia maji ya mvua kutoka ndani ya shamba kukimbia, na kuongeza upatikanaji wa maji kwa mazao kwenye ardhi. Mwishowe, inasaidia wakulima kukijanisha mashamba yao hata zaidi!
Unataka kujifunza zaidi juu ya faida za mbinu hii?
Ni mashimo ya duara nusu kuchimbwa ili kufungua safu ngumu ya juu ya mchanga.
Makinga maji hayo hupunguza kasi na kuvuna maji ya mvua yanayoteremka chini, kuzuia mmomonyoko wa udongo wenye rutuba. Usawa wa maji kwenye mchanga unarudisha, na kuongeza upatikanaji wa maji kwa mbegu ambazo bado ziko kwenye udongo. Mbegu hizi sasa zinapata nafasi ya kuchipua, ambapo inamaanisha: kukijanisha!
Kwa kufundisha wawezeshaji 1,179 (wanaoitwa machampion wa ‘Kisiki Hai’), tunaweza kufikia wakulima katika vijiji 300 katika mkoa wa Dodoma.
Wawezeshaji hawa hufundisha wakulima wenzao juu ya jinsi ya kurudisha miti kwenye mashamba yao. Kwa njia hii maelfu ya wakulima wamehamasishwa kukijanisha ardhi zao wenyewe, na kurudisha mamilioni ya miti katika mkoa wa Dodoma na kusababisha kuongezeka uwezo kukabiliana na ukame, uzalishaji wa chakula na mapato ya kaya. Mabingwa wa Kisiki Hai pia wamefundishwa katika mazoezi ya uvunaji wa maji ya mvua, ikiwasaidia kurudisha ardhi zaidi.
Tunaamini kuwa sio muhimu tu kuwafundisha watu jinsi ya kukijanisha ardhi zao, lakini pia kutafuta njia zingine za kuwafikia na kuwahamasisha. Kwa kujenga harakati halisi ya kukijanisha tuna lengo la kufikia na kuhamasisha mamilioni ya wakulima ndani ya mkoa wa Dodoma.
Sehemu ya harakati hii ya kukijanisha ni maonyesho yetu ya sinema: msafara wa video unaotoka kijiji hadi kijiji, na kufikia vijiji 324 kwa jumla. Maonyesho ya barabarani ni hafla ya siku nzima, iliyojaa ukumbi wa michezo, muziki, kucheza na maonyesho yote kuhusu Kisiki Hai. Wakati wa jioni, sinema kubwa inawekwa, ambayo inaonyesha sinema ya kuvutia ya Kisiki Hai II ambayo imetengenezwa kabisa katika mkoa wa Dodoma.
Ili kueneza harakati za kurudisha miti hata zaidi, tumeanzisha njia anuwai za kufikia na kuhamasisha wakulima, bila kuwatembelea kimwili. Kwa njia hii tunaweza pia kuhamasisha wakulima nje ya mkoa wa Dodoma!
Pamoja na washirika wa LEAD Foundation, Dodoma FM na Farm Radio International, tulianzisha kipindi maalum cha redio cha Kiski Hai. Lengo la onyesho ni kuwajulisha, kuhamasisha na kuwatia moyo wakulima kuanza kutekeleza njia ya Kisiki Hai kwenye ardhi yao wenyewe, kwa njia ya kufurahisha na ya kuburudisha. Hadi sasa tayari watu 300,000 wamesikiliza onyesho!
Tumeanzisha pia huduma ya sms ya Kisiki Hai. Wakulima wanaweza kujisajili kwa huduma hii, ambayo itawatumia ujumbe mfupi kila wiki na vidokezo vya jinsi ya kutekeleza njia ya Kisiki Hai na Fanya Juu na Fanya Chini. Hadi sasa, wakulima 68,000 wamesajiliwa.
Tuko kwenye dhamira ya kukijanisha Afrika katika miaka 10 ijayo, pamoja na mamilioni ya wakulima, na pamoja na wewe.
Ikiwa tunataka kuipooza sayari yetu kwa muongo mmoja, kila mtu anahitaji kuwa kwenye mabadiliko. Tunatumia nguvu ya vyombo vya habari, mawasiliano, taarifa, na teknolojia ya kisasa kueneza ujumbe wetu na kuongeza kiwango. Tunataka kuhamasisha, kuunganisha na kuwezesha kizazi kizima, kukuza harakati za kurudisha mazingira.
Simulizi ya Tanzania
Filamu ya III inaaelezea hadithi juu ya kuenea kwa wazo ambalo linaweza kusaidia kurudisha mamilioni ya miti: Kisiki Hai! Ujumbe uliojaa mambo chanya na matumaini. Inaonyesha faida nzuri ya miti katika nyanja zote tofauti na inakufundisha juu ya kazi yetu huko Dodoma, Tanzania.
Rainmakers III, Simulizi ya Tanzania