Miradi ya kukijanisha
Amboseli & Olgulului-Ololarashi, Kenya
Kuweka upya na kuboresha ardhi ya wafugaji na wakulima wa Kimasai
Kaskazini mwa Tanzania, tunashirikiana na Trias na LEAD Foundation ili kuleta uhai mpya katika mikoa ya Arusha na Manyara.
Miti imerejeshwa (imekuzwa upya)
Matuta ya kuvunia maji yamechimbwa
Fanya Juu & Fanya Chini
Lita za mji zilizohifadhiwa
Hifadhi za mbegu za nyasi
Tunarejesha miti kwa kukuza visiki vilivyosahaulika kwa kutumia mbinu inayoitwa Urejeshaji Asilia Unaosimamiwa na Mkulima (FMNR), au – kama tunavyopenda kuita: Kisiki Hai. Hii huwa na ufanisi zaidi kuliko kupanda miti mipya!
Kwa kukuza miti hii, tunaweza kurejesha maeneo yaliyoharibika na kuyafanya yawe ya kijani na mazuri tena.
Mkulima akifanya mazoezi ya Upandaji miti. Manyara, Tanzania Mei 2023.
Matuta ya kuvunia maji (au kama tunavyopenda kuyaita: “tabasamu la dunia”) ni makingamaji yenye umbo la nusu duara ambayo hutumika kuvunia maji ya mvua.
Matuta haya yanachimbwa katika maeneo mbalimbali ya mradi barani Afrika ili kuvuna maji ya mvua ambayo vinginevyo yangetiririka na kupotea katika ardhi kame na tupu. Kwa kuchimba matuta ya kuvunia maji, tunaweza kukijanisha eneo kubwa zaidi kwa muda mfupi, na kunufaisha bayoanuwai, uoto, watu na – hatimaye tabianchi yetu.
Emurua, Arusha Mei 2023
Fanya Juu na Fanya Chini ni mbinu za kuvunia maji ya mvua. Wakulima huchimba mitaro kwa kufuata kontua katika mashamba yao ili kuzuia mmomonyoko na kuvuna maji muhimu ya mvua katika ardhi yao.
Kwa ujumla, zaidi ya kilomita 28 za mitaro zimechimbwa na wakulima.
Mkulima huko Monduli, Arusha Mei 2023.
Miongoni mwa faida za kurejesha uoto ni kwamba hutengeneza hali ya unyevunyevu zaidi katika anga. “Kutengeneza” uoto: huzalisha unyevunyevu angani na kupoza hali ya hewa. Kwa kiasi kikubwa, unyevunyevu husaidia kutengeneza mawingu na kuongeza uwezekano wa mvua, hususan mwanzoni na mwishoni mwa msimu wa mvua, na kusaidia kurejesha mzunguko wa maji.
Katika hifadhi zetu za mbegu za nyasi, wanawake wanapanda, wanavuna na wanauza nyasi (nyasi kavu) na mbegu. Wanajipatia kipato kwa kuziuza kwenye masoko yao au katika mashirika. Hifadhi za mbegu za nyasi hutengeneza kichaka cha kijani jangwani, na nyasi kavu wanayoyavuna akina mama hutumika kama chakula cha mifugo yao nyakati za ukame.
Uuzaji wa nyasi na mbegu za nyasi zilizovunwa kutoka kwenye hifadhi za mbegu za nyasi huwatengenezea kipato wanawake wanaotunza hifadhi hizo. Kipato hiki hutumika kama mbadala wa kuendesha maisha, na kuwafanya wanawake wasiwe tegemezi.
Jumla ya wanawake 81 wanajihusisha na hifadhi hizi za mbegu za nyasi.
Matuta ya kuvunia maji ni makingamaji ya nusu duara yanayotengenezwa kwa ajili ya kufunua tabaka gumu la juu la udongo.
Matuta haya hupunguza kasi ya maji na hutumika kuvuna maji yanayotiririka kutoka milimani, na kuzuia mmomonyoko wa udongo wenye rutuba. Pia, hurejesha mlinganyo wa maji katika udongo, hali inayoongeza upatikanaji wa maji kwa ajili ya mbegu ambazo bado zipo ardhini. Mbegu hizi sasa zinapata nafasi ya kuota, yaani: ukijanishaji! Katika Mradi wa Mazingira wa _, jamii ya Kimasai tayari imeshachimba zaidi ya matuta _ ya kuvunia maji!
Urejeshaji Asilia Unaosimamiwa na Mkulima (FMNR) au Kisiki Hai, ni mbinu ya kukuza tena miti na kutunza miti mipya, machipukizi ya miti yanayochipua na kuwa miti mikubwa.
Kwa kushirikiana na LEAD Foundation, tunawafundisha wakulima jinsi ya kutumia mbinu hii kwenye ardhi zao, hali inayorejesha mamilioni ya miti.
Fanya Juu na Fanya Chini ni mbinu zinazotumika kuvunia maji ya mvua. Wakulima huchimba makinga maji katika mashamba yao ili kuzuia mmomonyoko na kuvuna maji ya mvua ambayo ni muhimu katika ardhi zao.
Fanya Chini maana yake ni ‘tupa udongo upande wa chini’. Hii huzuia maji ya mvua kutoka nje ya shamba kuingia shambani, jambo linalozuia mmomonyoko wa udongo wenye rutuba. Fanya Juu inamaanisha ‘tupa udongo upande wa juu’, huzuia maji ya mvua katika shamba yasitoke shambani, jambo linaloongeza upatikanaji wa maji kwa ajili ya mazao. Mwishowe, huwasaidia wakulima kukijanisha zaidi mashamba yao!
Kwa kuwapa mafunzo wawezeshaji 100 (wanaoitwa machampioni wa ‘kukijanisha’), tunaweza kuwafikia wakulima katika vijiji 1900 katika mkoa wa Arusha.
Wawezeshaji hawa huwafundisha wakulima wenzao jinsi ya kurejesha miti katika mashamba yao. Kwa kufanya hivi, maelfu ya wakulima wamehamasishwa kukijanisha ardhi zao, na kurejesha mamilioni ya miti katika mkoa wa Arusha na kuongezeka uwezo kukabiliana na ukame, uzalishaji wa chakula na pato la kaya. Machampioni wa kukijanisha pia wamefundishwa mbinu za uvunaji wa maji ya mvua, na kuwawezesha kukijanisha zaidi ardhi zao.
Kwetu sisi sio muhimu tu kuwafundisha watu jinsi ya kuweka upya ardhi yao, lakini pia kutafuta njia zingine za kuwafikia na kuwatia moyo. Kwa kujenga vuguvugu la kweli la kurejesha hali ya kijani kibichi tunalenga kuwafikia na kuwatia moyo mamilioni ya wafugaji na wakulima wa Kimasai.
Sehemu ya harakati hii ya kuweka kijani kibichi ni onyesho letu la filamu barabarani: msafara wa video kutoka kijiji hadi kijiji. Onyesho la barabarani ni tukio la siku nzima, lililojaa ukumbi wa michezo, muziki, dansi, na maonyesho yote kuhusu Kisiki Hai. Jioni inapoingia, skrini kubwa ya ukumbi wa sinema inawekwa, ambayo inaonyesha sinema ya kusisimua ya Kisiki Hai ambayo imerekodiwa kabisa nchini Tanzania.
Ili kueneza harakati za urejeshaji miti, tumeanzisha njia anuai za kuwafikia na kuwahamasisha wakulima, bila kuwatembelea na kuonana nao ana kwa ana. Kwa njia hii, tunaweza pia kuhamasisha wakulima waliopo nje ya mkoa wa Arusha!
Kwa kushirikiana na washirika wetu: LEAD Foundation, Dodoma FM na Farm Radio International, tulianzisha kipindi maalum cha redio cha Kisiki Hai. Lengo la kipindi hiki ni kuwajulisha, kuwahamasisha na kuwaamsha wakulima waanze kutekeleza mbinu ya Kisiki Hai katika ardhi zao, kwa namna ya kufurahisha na yenye kuburudisha. Mpaka sasa, tayari watu 300,000 wamesikiliza kipindi hiki!
Ili kuona kuona kutatua jinsi suluhisho zinazotegemea asili zinavyobadilisha, kanuni za ikolojia, na maisha ya jamii kwa ujumla, ni muhimu macho yako mwenyewe.
Lakini hapo ndipo changamoto inapoanza: hatuwezi kuleta watu wote duniani kwenye miradi yetu. maana tumeunda suluhisho hili la kupita kupitia uzoefu wa mwingiliano. Tumefanya maajabu ya miradi yetu ya kijani kibichi yaweze kufika moja kwa moja kwako—popote ulipo!
Tuko kwenye dhamira ya kuhamasisha mamilioni ya watu kuchukua hatua kurekebisha hali ya kijani kibichi katika Afrika.
Ikiwa tunataka kupooza sayari kwa muongo mmoja, kila mtu anahitaji kuwa kwenye mabadiliko. Kupitia nguvu ya vyombo vya habari, mawasiliano, taarifa, na teknolojia ya kisasa tunaweza kueneza ujumbe wetu na kuongeza kiwango. Tunataka kuhamasisha, kuunganisha na kuwezesha kizazi kizima, kukuza harakati za kurudisha mazingira.